دانشگاه آزاد اسلامی-واحد تهران شمال-دانشکده علوم انسانی-گروه علوم کتابداری و اطلاع رسانی-رشته علوم کتابداری و اطلاع رسانی-عنوان :-معرفی ایستا(ایزا)-استاد :-دکتر ناهید بنی اقبال-نگارش :- بهنام جهانگیری فرد-بهار 89
چكيده: پایگاه اطلاعاتی ایستا از سال1966 م. با عنوان پایگاه اطلاعاتی دبیزش شروع به انتشار کرد ودرسال 1968 م. نام "ایزا" را انتخاب کرد. این پایگاه اطلاعاتی از اولین پايگاههاي خدمات چکیده سازی ونمایه سازیمحسوب می شود که بر علم اطلاع رسانی تأکید دارد و از سال 1966 م. به صورت مداوم منتشر می شود. دراين مقاله پايگاه اطلاعاتي ايستا، تاريخچه، پوشش موضوعي و تغيير نام آن معرفي مي شود.
فن آوري جديد اطلاعاتي تغييراتي در شيوه هاي اطلاع رساني، وسايل ارتباطي و محمل هاي اطلاعاتي ايجاد كرده است. فن آوري هاي جديد باعث شده است تا ناشران و كارگزاران اطلاعات از شيوه هاي نوين براي اطلاع رساني و انتشار منابع اطلاعاتي خود استفاده كنند. گسترش و جهاني شدن شبكه اينترنت و ديگر ابزارهاي فن آوري اطلاعات به افزايش انواع متفاوت پايگاه هاي اطلاعاتي منجر شده است و اطلاعات را از طريق اين نظام ها و پايگاه ها ي اطلاعاتي در دسترس قرار داده است. بطوريكه امروزه پايگاه هاي اطلاعاتي در حوزه هاي موضوعي مختلف وجود دارند. ظهور اينترنت دسترسي به پايگاه هاي اطلاعاتي پيوسته را آسان ساخته است وپايگاه هاي اطلاعاتي و نظام هاي جستجوي الكترونيكي دستيابي به اطلاعات موجود،جستجو و بازيابي داده ها را بهبود بخشيده است. از ميان پايگاه هاي اطلاعاتي، پايگاه هاي اطلاعاتي كتابشناختي همواره كانون توجه اكثر كتابداران بوده اند. اين پايگاه ها كه به ارائه اطلاعات كتابشناختي مي پردازند، معمولاً نسخه هاي ماشين خوان خدمات نمايه نامه ها و چكيده نامه هاي چاپي هستند.از جمله پایگاه های اطلاعاتی قابل توجه در زمینه علوم کتابداری و اطلاع رسانی، پایگاه اطلاعاتی ایستا[1] است. پایگاه اطلاعاتی ایستا حاوی چکیده های ادبیات کتابداری و اطلاع رسانی و زمینه های وابسته است و مقالات بیشتر از 450 نشریه به همراه کتاب ها، گزارش های تحقیقاتی، گزارشات همایش ها و پروانه های ثبت اختراعات را نمایه سازی می کند. پوشش موضوعی پایگاه ایستا، چکیده سازی و نمایه سازی، رده بندی، فهرست نویسی، کتابسنجی، بازیابی اطلاعات پیوسته، مدیریت اطلاعات، موتورهای جستجوی اینترنت، منابع اطلاعاتی چاپی و الکترونیکی، صنعت اطلاع رسانی، نشر الکترونیکی و زمینه های وابسته است. اطلاعات ارائه شده در هر رکورد، عنوان مدرک، نویسنده، وابستگی نویسنده، آدرس پست الکترونیکی نویسنده،ویراستار، محل نشر، ناشر، زبان، شماره های استاندارد بین المللی کتب و مجلات، مکان یاب جهانی منبع[2] مجلات، سرعنوان های موضوعی، نوع انتشار، کد روزآمدسازی، شماره ثبت مدرک و چکیده است و در نسخه الکترونیکی تمامی سرعنوان های موضوعی قابلیت جستجو دارند. مقالات این مجلات بر اساس ارتباط خود با رشته علوم کتابداری و اطلاع رسانی بصورت گزینشی انتخاب می شوند. (هین[3]،2001 ) ایستا تنها پایگاهی است که تمامی مجلات الکترونیکی علوم کتابداری و اطلاع رسانی( هر 28 عنوان) را در بر می گیرد به طوری که از نوامبر 2000 م. چکیده های این مجلات الکترونیکی بصورت منظم به این پایگاه افزوده می شوند.(هاوکینز[4]،2001a ) معیار انتخاب شمول مجلات الکترونیکی در این پایگاه، برخورداری این مجلات از شماره استاندارد بین الملی پیایند ها و دارابودن محتوایی تحقیقاتی است.
ISA Now Includes Coverage of E-journals(2001)
رکوردهای موجود در پایگاه اطلاعاتی ایستا با استفاده از واژگان کنترل شده اصطلاحنامه کتابداری و اطلاع رسانی انجمن اطلاع رسانی آمریکا[5] نمایه سازی می شود. داده های این پایگاه نه بار در سال روزآمد می شوند. (EBSCO Adds Databases to EBSCOhost, 2002 ) پایگاه اطلاعاتی ایستا در ابتدا تنها بصورت چاپی توسط انجمن اطلاع رسانی آمریکا [6] و بخش اطلاعات شیمیایی انجمن شیمیدانان آمریکا [7]منتشر می شد و فاصله انتشار آن بصورت فصلی بود. در سال 1970 م. فاصله انتشار بصورت دوماهانه و در سال 1998 م. بصورت ماهانه منتشر می شد. Lipetz) ) انتشار شکل چاپی ایستا با انتشار نسخه دسامبر 2004م. متوقف شد. پایگاه اطلاعاتی ایستا از سال1966 م. با عنوان پایگاه اطلاعاتی دبیزش[8] شروع به انتشار کرد ودرسال 1968 م. نام ایزا [9] را اتخاذ کرد. این پایگاه اطلاعاتی از اولین خدمات چکیده سازی ونمایه سازی[10] محسوب می شود که بر علم اطلاع رسانی تأکید دارد و از سال 1966 م. به صورت مداوم منتشر می شود. در اواخر دهه 1980 م.، اتحادیه ای غیر انتفاعی متشکل از نمایندگانی از 8 انجمن فعال در زمینه کتابداری و اطلاع رسانی[11] با عنوانDocumentation Abstracts Inc.[12] با هدف تضمین در تداوم انتشار پایگاه ایزا پایه گذاری شد. این اتحادیه با اتحادیه انتشارات پلنیوم[13]، بزرگترین ناشر کتب و مجلات، قراردادی مبنی بر انتشار ایزا منعقد ساخت و سپس پلنیوم با انتخاب ویراستار تولید پایگاه اطلاعاتی ایزا را به شرکت تابعه خود[14] واگذار کرد.
با ایجاد پایگاه اطلاعاتی ایزا به صورت پیوسته، این ناشر قراردادی با دایالوگ[15] و سیلور پلاتر[16] برای ایجاد این پایگاه برروی لوح فشرده منعقد ساخت. اتحادیه انتشارات دبیزش، بعنوان مالک پایگاه اطلاعاتی ایزا تصمیم گرفت تا درآمد حاصله را صرف ارائه جوائز و بورس به متخصصان علم اطلاع رسانی جهت انجام تحقیقات در این پایگاه کند. در نتیجه در سال 1995 م.، جاسو [17] از دانشگاه هاوایی با مطالعه پوشش پایگاه ایزا ومقایسه آن با دیگر پایگاه های اطلاعاتی حاوی چکیده و نمایه درزمینه علم اطلاع رسانی، فقدان کیفیت این پایگاه را در بعضی زمینه ها خاطرنشان ساخت و جائزه مربوطه را از آن خود ساخت. گزارش او به انقضاء قرارداد این شرکت با پلنیوم و فروش ایزا به شرکت اینفورمیشن تودی[18] در ژوئن 1998 م. منجر شد. از این تاریخ به بعد این شرکت بعد از تصحیح نقص کیفیتی پایگاه ایزا بر اساس گفته جاسو، انتشار آن را بعهده گرفت. (هاوکینز[19]، 2001b) بعد از فروش پایگاه ایزا به شرکت اینفورمیشن تودی، دونالد هاکینز بعنوان مشاور، بخاطر انتقادی که به جاری بودن، پوشش، کیفیت و ثبات داده ها به پایگاه ایزا وارد شده بود، ویرایش این پایگاه را برعهده گرفت. ( هین [20]، 2001 ) در سال 2002م. ایزا به ایستا تغییر نام پیدا کرد. نام جدید منعکس کننده تغییرات مهمی است که در طول دهه گذشته در ادبیات علم اطلاع رسانی رخ داده است. با تغییر نام، پوشش پایگاه ایستا از زمینه های بسیار سنتی خود توسعه یافته و موضوعاتی نظیر مدیریت دانش، هوش مصنوعی، مدیریت محتوا و جوامع مجازی را در برمی گیرد. (شیگو [21]، 2003) در میانه سال 2003 م. پایگاه اطلاعاتی ایستا توسط شرکت اینفورمیشن تودی به ابسکو[22] فروخته شد. (تنوپیر [23]، 2003) به این ترتیب محققان اطلاع رسانی هم اکنون به پایگاه ایستا از طریق رابط جستجوی ابسکو دسترسی دارند. رابط کاربر ابسکو باعث شده تا کاربران از امکانات جستجوی قدرتمند و امکان برقراری پیوند [24] با خدمات تحویل مدرک بهره برند. (Information Science Abstract Now Available on EBSCOhost, 2002)اين پايگاه منبع عظيم و ارزشمندي براي دستيابي به متن كامل مجله ها ي معتبر علمي دنيا در حوزه هاي مختلف ذكر شده بشمار مي رود.
پانوشتها:
[1] Information Science & Technology Abstracts (ISTA)[2] Universal Resource Locator (URL)[3] Hane[4] Hawkins[5] ASIS Thesaurus of Information Science & Librarianship [6] American Society of Information Science (ASIS)[7] Division of Chemical Literature of the American Chemical Society[8] Documentation Abstracts[9] Information Science Abstracts[10] Abstracting & Indexing Services
11.اعضای این اتحادیه عبارت بودند ازبخش اطلاعات شیمیایی انجمن شیمیدانان آمریکا، انجمن کتابداران آمریکا، انجمن اطلاع رسانان آمریکا، انجمن نمایه سازان آمریکا، انجمن تبادل اطلاعات آمریکا، انجمن آموزش کتابداری و اطلاع رسانی آمریکا، انجمن کتابداری پزشکی و انجمن کتابخانه های تخصصی
[12] DAI[13] Plenum[14] IFI/Plenum Data Corp[15] Dialog [16] Silver Platter[17] Peter Jasco [18] Information Today Inc. (ITI)[19] Hawkins[20] Hane [21] Shigo[22] EBSCO[23] Tenopir[24] Link
منابع:
زاهدی،زهره(1384).پایگاه اطلاعاتی ایستا.نما، 5(1)، بازیابی 30 اردیبهشت 1389، از((www.irandoc.ac.ir
1.”Ebsco Adds Databases to Ebscohost”(2002). Information Today.19(9):34.2.Hane, Paula J(2001).”Information Science Abstracts Now Enhanced on Diolog and Silver platter”.[online]available: http://www.InfoToday.com [viewed 2005] 3.Hawkins, Donald T.(2001a)”Bibliometrics of electronic journals in information science” .Information Research. 7(1). [On Line]. Available: http://informationR.net/7-1/paper120.htm [viewed 2005]4.Hawkins, Donald T. (2001b)” Information science abstract : tracking the literature of information science.part 1: Definition and map”. Journal of the American Society for Information Science & Technology. 52(1):44-53.5. “Information Science Abstracts Now Available on Ebscohost “(2002). [online]available: http://www.InfoToday.com [viewed 2005]6.”ISA Now Includes Coverage of E-Journals”(2001).Computers in Libraries. 21(2):8.7.Lipetz, Ben-Ami.” Information Science Abstracts”.ELIS.p:.488-4948.Shigo, Kimberly(2003).” Information Science Abstracts Renamed Information Science & Technology Abstracts”.Computers in Libraries.23(3):52.9.Tenopir, Carol(2003).”Databases for Information Professionals”.Library Journal.128(16):32
